هدفمان نگاه کردن مخاطب نیست، می‌خواهیم از مشاهده به‌عنوان روش تحقیق استفاده کنیم. رفتار مشخصی از مخاطب را در مراحل مختلف ثبت کرده، دلایل و رفتارهای جانبی را نیز یادداشت کنیم تا در زمان تحلیل اطلاعات بتوانیم از پیش‌فرض‌های ذهنی فاصله گرفته و اطلاعات دقیق‌تری استخراج کنیم. اما معمولا وقتی صحبت از مشاهده میشود یکی از انواع مشاهده در ذهن ظاهر میشود، حالتی که شخصی مشغول یادداشت برداری از رفتار فرد یا افرادی دیگر است. مشاهده انواع دیگری نیز دارد که در این مطلب درباره آن صحبت می‌کنیم.
جدول فراوانی مشاهده
قبل از اینکه انواع مشاهده را مرور کنیم لازم است جدول فراوانی مشاهده و کاربرد آن را یادبگیریم، برای مشاهده دو ابزار اصلی می‌توانند کمک زیادی کنند، پروتکل مشاهده و جدول فراوانی مشاهده.درباره پروتکل مشاهده در مطلب «مشاهده روش تحقیق است، با نگاه کردن فرق دارد» صحبت کردیم. اما جدول فراوانی مشاهده چیست و چه کمکی به ما می‌کند؟
اطلاعاتی که از مشاهده رفتار مخاطبین ثبت می‌کنیم، ممکن است در زمان‌های مختلف ارزش متفاوتی داشته باشند. مثلا اگر رفتار مخاطبین در زمان مراجعه به داروخانه و تهیه دارو را ثبت می‌کنیم احتمالا مخاطبی که صبح مراجعه می‌کند با مخاطبی که ظهر یا نصف شب مراجعه می‌کند دلایل متفاوتی دارند. یا در کافی‌شاپ زمان مراجعه می‌تواند نوع انتخاب و طبیعتا شیوه رفتار مخاطب را هم تغییر دهد. برای اینکه نسبت به این تفاوت‌ها آگاهی داشته باشیم و در تحلیل اطلاعات گمراه نشویم از جدول فراوانی استفاده می‌کنیم.
در حالتی ساده، جدولی رسم می‌کنیم، روزهای هفته را مشخص و بازه‌های زمانی را می‌نویسیم، وقتی فرایند مشاهده را شروع کردیم، بعد از هر مشاهده علامتی در قسمت مربوطه جدول می‌زنیم تا بدانیم در آن روز و آن زمان چند مشاهده انجام داده‌ایم. در پایان می‌توانیم با نمودارهای مختلف وضعیت زمانی/تعدادی مشاهده را نمایش دهیم.
بهتر است در بخش پایانی جدول، ستونی برای توضیحات در نظر بگیریم، ممکن است عواملی پیش‌بینی نشده باعث حضور یا عدم حضور مخاطبین شوند که بهتر است آنها را ثبت کنیم.
ستون‌های جدول و بازه‌های زمانی بر اساس نوع پروژه می‌توانند متفاوت باشند. شاید در پروژه‌ای روزهای هفته اهمیتی نداشته باشند اما در عوض بازه‌های زمانی لازم باشد به‌صورت ۳۰ دقیقه‌ای تنظیم و ثبت شوند.
یک تجربه
در کانتنت‌برگر مشغول پروژه‌ای شدیم که نیاز بود با استفاده از مشاهده رفتار مخاطبین برای سفارش دارو‌های نسخه‌ای را ثبت کنیم. این رفتارها را در مراحل مراجعه، تحویل نسخه، زمان انتظار، تحویل دارو و مراجعه به صندوق ثبت می‌کردیم. با ثبت جدول فراوانی متوجه شدیم زمان مراجعه ارتباط تقریبا مستقیمی با نوع همراهان و نحوه تعامل دارد. ساعت‌هایی از روز زمان انتظار برای مخاطب اهمیت زیادی دارد و بارها پیگیر میشود، در ساعت‌های دیگر به‌راحتی منتظر می‌ماند. ساعتها و روزهایی اکثر مراجعات دو‌نفر یا بیشتر است، در ساعتها و روزهایی مراجعه شخص بیمار به تنهایی است و…
برای دسترسی کامل به این مطلب و صدها مطلب تخصصی دیگر لازم است در سایت ثبت‌نام کنید.
انتقال پیام به مخاطب پیچیده است، سعی می‌کنیم با خوراک‌های کاربردی این پیچیدگی را ساده‌تر کنیم.
ورود اعضا ویژه عضویتشرایط عضویت ویژه چیست؟هرماه یک همبرگر ;)