Semantic Search چیست ؟
تعریف تجربی از نگاه نیما شفیع‌زاده
خیلی ساده:
مطالعه و درک ارتباط کلمه‌ها و عبارات با یکدیگر و منطق حاکم بر این ارتباط را جستجوی معنایی می‌گویند. درحقیقت، جستجوی معنایی در تلاش است تا با درک نیت کاربر از طریق معنای کلمات درزمینۀ (Contextual Meaning)، دقت نتایج جستجو را بهبود دهد تا نتایج بهتری را به کاربر نشان دهد و جستجوهای کاربر بی‌نتیجه نماند.
کمی شفاف‌تر:
احتمالاً بارها برای شما هم پیش آمده که در نوار بالای مرورگرتان به‌جای Google نوشته باشید «لخخلمث». اگر هم تا حالا پیش نیامده، هیچ اشکالی ندارد، همین الان یک صفحۀ جدید باز کنید و کلمه‌ای را که نوشتم جستجو کنید و بعد باز برگردید به ادامۀ نوشته. نتیجه‌اش جالب بود، نه؟ مرورگرتان متوجه شد منظور شما از لخخلمث همان گوگل (Google) است. این درست همان کاری است که جستجوی معنایی انجام می‌دهد، درواقع جستجوی معنایی به دنبال یادگیری زبان انسانی است.
گراف دانشی گوگل (Google Knowledge Graph) یکی از الگوهای بی‌نظیر در جستجوی معنایی است. هنگامی که ما کلمه یا عبارتی را با اشتباه تایپی جستجو می‌کنیم، گوگل براساس گرافی که دارد تلاش می‌کند نتایجش را براساس جستجوی ما طوری نمایش بدهد که ما به هدف جستجویمان برسیم.
جستجوی معنایی با درک هدف یک کاربر از طریق مفهوم کلمه یا عبارت جستجوشده به دنبال بهبود دقت نتایج جستجوهای نشان‌داده‌شده به کاربر است. به کمک یکسان‌سازی مفاهیم، مترادف‌ها و الگوریتم‌های زبان انسانی، جستجوی معنایی داده‌های ساختاری و غیرساختاری را به پایگاهی سریع و تیزهوش تبدیل کرده و نتایج کابردی‌تری را به کاربر نشان می‌دهد.
Semantic Search در چه جاهایی کاربرد دارد؟
جستجوی معنایی در جاهای مختلف مثل موتورهای جستجو، سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها و… کاربرد دارد. استفاده از جستجوی معنایی مزایای مختلفی دارد که برحسب تجربه سه نمونه از مزیت‌‌های مهم آن را مطرح می‌کنم.
• افزایش ماندگاری کاربر در سایت/نرم‌افزار: با نمایش جستجوهای دقیق‌تر، کاربر احساس بهتری را تجربه می‌کند و باعث ماندگاری بیشتر او در سایت/نرم‌افزارمان می‌شود.
• افزایش فروش: با استفاده از سرویس جستجوی معنایی کاربرانمان را یک قدم به خرید نزدیک‌تر می‌کنیم.
• درک بهتر نیاز کاربران: با داشتن گزارش کاملی از جستجوهای کاربرانمان بینش عمیق‌تری از نیازهایشان پیدا می‌کنیم.
در ادامه قصد دارم تجربۀ خودم را در استفاده از سرویس جستجوی تکسوس برای بلاگم بیان کنم. سرویس تکسوس یک موتور جستجو روی محتوای داخل سایت یا نرم‌افزار در اختیارمان می‌گذارد تا کاربرانمان تجربۀ خوبی از جستجوکردن در سایت یا نرم‌افزار ما داشته باشند.
از همان اوایل که بلاگم را راه‌اندازی کرده‌ام، API سرویس جستجوی تکسوس را هم در بلاگم قرار دادم تا از نتایج جستجوهای کاربران بلاگم باخبر شوم. معمولاً به‌صورت هفتگی به دشبوردی که در اختیارم هست سر می‌زنم و با یک فهرست اکسل از نتایج جستجوها رو‌به‌رو می‌شوم و بعد از دیدن این فهرست، فرایند بهبود جستجوی معنایی در بلاگم شروع می‌شود.
قدم اول: پیداکردن سرنخ
وقتی وارد دشبورد می‌شوم و به قسمت «گزارش» می‌روم، با دو ستون زیر مواجه می‌شوم. ستون «جستجوهای انجام‌شده توسط کاربران» ستونی هست که نشان می‌دهد کاربران چه کلمات/عباراتی را جستجو کردند و مطالب به آن‌ها نشان داده شده. ستون سمت چپ یعنی ستون «جستجوهای بدون نتیجه» ستونی هست که نشان می‌دهد کاربران چه کلمات/عباراتی را جستجو کردند و هیچ نتیجه‌ای به آن‌ها نشان داده نشده!
قدم دوم: پیداکردن جستجوهای بی‌نتیجه
از تاریخ ۱فروردین۱۳۹۹ تا ۳۱فروردین۱۳۹۹ از جستجوهای بدون نتیجۀ داخل بلاگم یک خروجی اکسل گرفتم. در این اکسل کلماتی نشان داده می‌شود که کاربران جستجو کردند، ولی هیچ محتوایی به آن‌ها نشان داده نشده. قدم بعد این است که بتوانم متوجه این بشوم که کاربران دنبال چه محتوایی بودند که این کلمات را جستجو کردند.
فهرست کلماتی که کاربران جستجو کردند و به هیچ نتیجه‌ای نرسیدند عبارت است از (حالا رمزگشایی هر کدام را هم جلوی خودش توضیح می‌دهم):
• ولاگرر: در بلاگ نوشته‌ای با عنوان ولاگ چیست و ولاگر کیست؟ دارم و ازآنجاکه کلمۀ ولاگ و ولاگر خیلی جاافتاده نیست، حدس می‌زنم که کاربرانی که این کلمه را جستجو کردند به دنبال رسیدن به این نوشته‌ام بودند.
• Linkdin: ازآنجاکه نوشته‌های زیادی دربارۀ لینکدین نوشته‌ام، حدس می‌زنم کاربر به دنبال دسترسی به محتواهای مرتبط با لینکدین بوده که به خاطر غلط تایپی خودش نتوانسته به نتیجۀ مدنظر برسد.
• Cv,li: نوشته‌ای با عنوان اصول رزومه‌نویسی چیست؟ دارم و کاربر به دنبال پیداکردن این مطلب بوده، ولی چون یادش رفته بوده که صفحۀ کیبوردش فارسی نشده، رزومه را به‌صورت انگلیسی Cv,li جستجو کرده و به نتیجه‌ای نرسیده.
• Riwas و ریواسس: گزارشی از کمپین اینفلوئنسرمارکتینگ رستوران ریواس منتشر کرده‌ام که بعد از بی‌نتیجه‌ماندن این دو جستجو متوجه شده‌ام که مثل همان گزینۀ رزومه، کاربران اشتباه تایپی داشته و به نتیجۀ دلخواهشان نرسیده‌اند.
قدم سوم: ایجاد ارتباط معنایی
بعد از اینکه به این نتیجه‌گیری‌ها رسیدم، وقتش رسیده که روابط معنایی ایجاد کنم تا این مشکل بی‌نتیجه‌بودن نتایج جستجوها برای کلمات مطرح‌شده برای کاربران بعدی که احتمال دارد با این کلمات در بلاگم جست‌وجو کنند دیگر پیش نیاید.
در قدم آخر، در دشبورد به قسمت روابط معنایی می‌روم و برای این کلمات بی‌نتیجه روابط معنایی به شکل زیر درست می‌کنم:
• ولاگر = ولاگرر = ویدئوبلاگر = Vlogger
• لینکدین = لینکداین = لینکه دین = linkedin = linkdin
• رزومه = رزومه نویسی = رزومه نوشتن = کارنامک = resume = cv,li
• گزارش اینفلوئنسرمارکتینگ = رستوران ریواس = ریواس = riwas = rivas
با این کار، دیگر احتمال خیلی کمی وجود دارد که کاربری چیزی دربارۀ این موضوعات جستجو کند و نتایج جستجویش به در و دیوار بخورد.
شما هم از همین حالا می‌توانید برای سایت، بلاگ، اپلیکیش و… خود از جستجوی معنایی استفاده کنید.