لحن در تولید محتوا (Tone of Voice) | رسمی یا دوستانه 

لحن رسمی یا دوستانه معمولا اولین موضوعی است که برای لحن در تولیدمحتوا به ذهن می‌رسد. وقتی هم قرار است دوستانه بنویسیم “باشد ها” را به “باشه” تغییر داده و با شکسته‌نویسی شروع می‌کنیم. قبل از شروع توافق اولیه‌ای که درباره لحن کردیم را یادآوری می‌کنم: قرار است با هر بخش از لحن با نگاه طیفی برخورد کنیم. پس در این حالت هم رسمی یا دوستانه معنایی ندارد، چقدر رسمی و چقدر دوستانه، بهتر به نظر می‌رسد.

از اینجا شروع کنیم که همین ۲۰ سال پیش، می‌توانستیم حالت زبان را به دو دسته‌بندی کاملا جدای از هم تقسیم کنیم. زبان نوشتاری (Written Language) و زبان محاوره‌ای (Spoken Language).

زبان نوشتاری: از این زبان برای نوشتن نامه، کتاب و سایر چیزهایی استفاده می‌کردیم که معمولا قرار بود با تاخیر دریافت شود. مثلا قرار نبود نامه‌ای که می‌نویسیم یک دقیقه بعد در مقصد دیده شده، و بلافاصله پاسخ آن را هم دریافت کنیم. البته در فضای فکری این روزهای ما چنین موضوعی کمی دور است، با ارسال پیام چشم به تیک‌های آن می‌دوزیم تا مطمئن شویم که پیام دریافت و دیده شد، و بلافاصله منتظر دریافت جواب هستیم.

زبان گفتاری: توضیح خاصی ندارد، زبانی بود و البته هست که با هم ارتباط برقرار کرده و حرف می‌زنیم.

اما به ارتباطات این روزها فکر کنید، پیام‎‌هایی که در واتزاپ یا تلگرام ارسال می‌کنید، در دسته یک قرار می‌گیرد یا دو؟ از طرفی پیام‌هایمان را می‌نویسیم، از طرف دیگر بلافاصله به پیام ما به مقصد می‌رسد.
شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها دسته جدیدی را ایجاد کردند، زبان گفتگو (conversational writing). تقریبا هر روز از این زبان در پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنیم، به زبان خیلی ساده “این روزها، حرف‌هایمان را می‌نویسیم”

به نظرم این موضوع رسمی با دوستانه نویسی را کمی پیچیده‌تر کرده است، وقتی در کسب‌و‌کار خودمان هم می‌خواهیم درباره رسمی یا دوستانه‌نویسی تصمیم‌گیری کنیم به زبان شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها رجوع کرده و بیشتر شبیه همین فضاها می‌شویم. در مواردی شکسته‌نویسی را هم رد کرده و خُردنویسی می‌کنیم.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”3,4,5,6″ ihc_mb_template=”3″ ]

طیف رسمی و دوستانه در تولیدمحتوا
تصور کنید درباره یک دوره آموزشی در وب‌سایت شرکت اطلاع‌رسانی کرده‌اید، در پایان از مخاطب می‌خواهید که اگر اطلاعات بیشتر می‌خواهد با شما تماس بگیرد. این موضوع را چطور به صورت رسمی و چطور به شکلی دوستانه مطرح می‌کنید؟

برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس حاصل فرمایید.
برای اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرین.
تماس بگیرین، اطلاعات بیشتر میدیم.
و …

شکسته‌نویسی لزوما بریده‌نویسی نیست:
معمولا شکسته نویسی را برابر بریده‌نویسی می‌دانیم، منظورم نوشتن “میدونم” بجای “می‌دانم” است، ما می‌توانیم از کلمه‌هایی آشنا برای مخاطب استفاده کنیم و این کلمات را هم در ساختار جملاتی که هر روز مخاطب با آن سروکار دارد قرار دهیم و بعد از آن، انتظار داشته باشیم که مخاطب با لحنی دوستانه متن ما را بخواند.

این متن به نظر شما چقدر رسمی است؟

“از شروع سفر محتوا تا به امروز شش ماه می‌گذرد، زمانی که به ابتدای سفر فکر می‌کنم، این مدت کوتاه‌تر به نظر می‌رسد، زمان بسیار سریع گذشت، موارد زیادی است که می‌توانیم با حضور شما بهبود دهیم و …”

این متن چطور؟

“شش ماهی می‌شود که سفر محتوا را شروع کرده‌ایم، وقتی به روزهای اول سفر فکر می‌کنم باورم نمی‌شود که شش ماه مثل برق‌ و باد گذشت، هنوز ایرادات زیادی داریم که باید با کمک شما حل کنیم. اما …”

متن دوم دوستانه‌تر است، اما شکسته‌نویسی نکرده‌ایم.
استفاده از کلمات و ساختار جملات مرسوم، باعث می‌شود مخاطب در ذهنش متن شما را دوستانه‌تر خوانده و احساس صمیمیت بیشتری کند.

کتاب “اصول شکسته‌نویسی” را بخوانیم:
این کتاب دو دید کلی به ما می‌دهد، اول اینکه بریده‌نویسی مخاطب را هم به زحمت می‌اندازد و خواندن را سخت می‌کند، دوم اینکه شکسته‌خوانی می‌تواند جاگزین شکسته‌نویسی شود.
ذهن ما برای خواندن از حافظه تصویری استفاده می‌کند، وقتی شکسته‌نویسی افراطی می‌کنیم، سرعت مطالعه و درک موضوع توسط مخاطب را کند می‌کنیم. برای هر واژه، ذهن باید فعالیت بیشتری کرده و آن را با واژه‌های آشنای قبلی تطابق دهد.

البته لازم است این نکته را در نظر بگیریم که امروز، خیلی از کلمات شکسته را در گفتگوهای پیام‌رسانی می‌بینیم و ساختار آنها آنقدرها هم ناآشنا برای مخاطب نیست. اصولی که در کتاب نوشته شده است، می‌تواند یک ساختار کلی باشد اما به نظر می‌رسد می‌توانیم “مدل ذهنی شکسته‌نویسی درست” را از این کتاب دریافت کنیم و جزئیات اجرایی آن را، بروزرسانی کنیم.

انتخاب مفهوم دوستانه:
شخصا وقتی می‌خواهم متنی دوستانه بنویسم، مفهوم دوستانه و صمیمانه‌ای را انتخاب می‌کنم، مثلا در همین مثال بالا، می‌توانیم دوستانه‌تر هم به نظر برسیم، برای همایش بنویسیم “نهار زرشک پلو است یا …؟ برای هر سوالی درباره همایش تماس بگیرید”. ذات این مفهوم نوشته را دوستانه‌تر می‌کند، بعد از انتخاب مفهوم، تصور می‌کنم قرار است با دوست نه چندان صمیمی خودم صحبت کنم. همان را می‌نویسم. (البته این دوست نه چندان صمیمی را شبیه به پرسونای خود در نظر می‌گیرم)

البته که می‌توانم همین مفهوم را شکسته هم بنویسم و احتمالا میزان دوستانه بودن آن را بیشتر کنم “نهار چیه؟ تماس بگیرید درباره این سوال و سوال‌های دیگه گپ بزنیم”
علاوه بر شیوه نگارش و دغدغه‌هایی که در این زمینه وجود دارد، مهم است که لحن ما متناسب با درک پرسونا و البته شخصیت برند ما باشد.

تمرین عملی:
جمله زیر را در سه حالت، به ترتیب دوستانه‌تر کنید.
“مشتری گرامی، تهیه بلیط قطار تهران-وان در حال حاضر از طریق وب‌سایت مقدور نمی‌باشد، لطفا حضورا مراجعه فرمایید.”

[/ihc-hide-content]